Het aantal plant- en diersoorten in Nederland holt achteruit. Om die reden vond maandag 25 januari de kick-off plaats van drie living labs. Zij gaan onderzoek doen naar de mogelijkheden van biodiversiteitsherstel in verschillende Nederlandse landbouwgebieden. Living Lab B7 is er één van en concentreert zich op de Bollenstreek. Wolf Mooij is de programmamanager. We spraken hem over de ritmiek van de bollenteelt, over experimenteren, eigenaarschap en de waarde van het lab voor Nationaal Park Hollandse Duinen.
Maar eerst vroegen we Mooij, in het dagelijkse leven onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Ecologie en hoogleraar Aquatische Ecologie aan Wageningen University & Research, naar de betekentis van B7. “Dat staat voor ‘met Boeren Bewoners, Bezoekers en Beleidsmakers werken aan een Betere Biodiversiteit in de Bollenstreek. Daarmee leggen we het accent op samenwerken. Dat is hard nodig om de problemen aan te pakken. Wat we zien is dat door intensieve landbouwmethodes er steeds minder ruimte voor de natuur is. In de Bollenstreek gaat dat onder andere ten koste van bollenvogels zoals de veldleeuwerik, de patrijs en de gele kwikstaart. Hun aantal neemt af terwijl ze het eigenlijk goed zouden moeten doen. Want de ritmiek van de bollenteelt gaat goed samen met de levensloop van die vogels. Hun neergang betekent dat er iets niet goed is in het systeem.”
Wat dat precies is, of beter, hoe het opgelost kan worden, daar kijken ze naar met het living lab. Mooij: “We gaan op een heel pragmatische manier onderzoek doen. We hoeven niet per se te begrijpen hoe iets werkt, als het maar werkt. Het mooie van zo’n lab is dat we veel kunnen experimenteren. Dat maakt het spannend. Van tevoren weet je niet hoe het loopt. Het is net als met opgroeiende kinderen: het kan alle kanten op. Het doel is om inzichten aan te leveren die op lokale, regionale en nationale schaal kunnen bijdragen aan de praktijk van biodiversiteitsherstel. Samenwerking is cruciaal. Tegen kwekers zeggen wat ze moeten doen, werkt niet. Je kunt veel beter kijken wat de raakvlakken zijn, hoe je elkaar bereikt. Duurzaamheid is een belangrijk thema in de landbouw op dit moment. Van daaruit willen we een koppeling maken met biodiversiteit.”
“Het belangrijkste is om mensen de noodzaak te laten inzien van biodiversiteit”, zegt Mooij. “Daar valt veel te winnen. Onlangs zag ik een cartoon van een stad die bedreigd werd door vier golven. De eerste en kleinste was de coronagolf. De tweede golf stond voor recessie, de derde voor klimaatverandering en de vierde, verreweg de grootste, stelde de biodiversity collapse voor. In een tekstballonnetje boven de stad stond ‘als je je handen maar wast dan komt alles goed’. Dat geeft perfect aan dat het heel moeilijk is om vooruit te kijken en de grote problemen te zien waar we op af stevenen. Als we concreet bedreigd worden, zoals met corona, dan is iedereen in alle staten en kan opeens alles. De kunst is dat we biodiversiteit nu ook als noodzaak gaan zien. Eigenaarschap, daar gaat het om.”
Inmiddels hebben ze bij Living Lab B7 een aantal denkroutes ontwikkeld om de biodiversiteit in de bollenstreek te herstellen. Mooij: “Goed en duurzaam bodembeheer is daar een voorbeeld van. Dat zorgt voor een vruchtbare bodem met veel leven en dus ook insecten, wat weer gunstig is voor vogels. We zien ook mogelijkheden langs oevers en slootkanten. Dat zijn allemaal kleine stukjes natuur waar niet gekweekt wordt. Dat maakt natuurvriendelijk beheren mogelijk. Ideeën die we bedenken, verkennen en analyseren we en werken we vervolgens uit in een ontwerp dat we in de praktijk testen. Slaat zo’n idee aan dan proberen we daar een koploper bij te vinden die het in zijn bedrijfsvoering wil toepassen, waardoor het navolging kan vinden.”
Living Lab B7 is ook voor Nationaal Park Hollandse Duinen van groot belang. Mooij: “Door het living lab krijgen we meer inzicht in de mogelijkheden van biodiversiteitsherstel in de praktijk. Die inzichten en praktijkkennis kunnen we toepassen in de andere iconische landbouwgebieden van Nationaal Park Hollandse Duinen, zoals het wereldberoemde Westland, maar ook in de natuurgebieden en steden.
Het behoud en herstel van biodiversiteit in deze gebieden vraagt om landscape governance en transformatieve verandering. Living Lab B7 kan daar het voortouw in nemen.”
Altijd het laatste nieuws in je inbox? Schrijf je nu in voor de partner-nieuwsbrief!
Inschrijven
