Op 20 juni vond de netwerkbijeenkomst van NPHD plaats. Een sfeerverslag van een geanimeerde en positieve middag, met een gedeelde wens om grenzen te doorbreken en daar concrete acties voor bij te zoeken.

“De grenzen vervagen
Tussen stad en natuur
Dwars door de lagen
Sijpelt het water
Terug naar het vuur”

Het gevoel werd wakker, het verstand stond even op een zachter pitje, aan het begin van de netwerkbijeenkomst op 20 juni. De poëtische overdenking van kunstenares Lila bracht de volle zaal met deelnemers tot stilte. De mooie omgeving van Landgoed Te Werve in Rijswijk droeg daaraan bij. Die grenzen die Lila bezong, die willen we doorbreken, dat bleek de rode draad. In de praatjes van de sprekers, en bij de gesprekken aan de tafels waar in groepjes over thema’s werd gesproken.

Bezoekersdruk verdelen
Het verdelen van de bezoekersdruk in het gebied kwam regelmatig ter sprake aan de gesprekstafels. Het is dan ook een van de grootste uitdagingen voor NPHD volgens voorzitter Wim Drossaert. Aan tafel bij Jaap Wilting van Staatsbosbeheer keek men er zo naar: als er in je eigen woonomgeving meer natuur is die beter toegankelijk is, dan hoef je niet alleen voor recreatie naar het duingebied. Toen iedereen in Coronatijd thuiswerkte en alles dicht was, was de natuur als “een vrijstaat voor de opgesloten burger”, aldus Eric van Gerrevink van Dunea. Zorg daarom dat je functies combineert en leer mensen van jongs af aan respectvol te leven met de natuur. En áls je dan naar het natuurgebied gaat, is het goed dat er meerdere ingangen voor recreatie zijn om het bezoek te spreiden. Daarvoor mag de uitstraling van het nationaal park als bekend (kwaliteits)merk nog veel duidelijker zichtbaar worden, zowel in het gebied zelf als aan de randen ervan, was hier de oproep.

In een ander groepje benoemde Deirdre Schuitemaker van Stichting Hart voor Meijendel een dilemma: “Wij zijn van mening dat de marketing erop is gericht om veel toeristen naar het gebied te trekken, maar we moeten Meijendel ook ontlasten. Het is de enige openbaar toegankelijke natuur in de omgeving van Wassenaar. Laten we met alle landeigenaren samen iets doen, zodat je de druk onder elkaar verdeelt.” Die spagaat voelde ook Ralf Meppelder, directeur van Kasteel de Wittenburg in Wassenaar. Om meer recreanten te trekken en doorkijkjes te bieden zijn er bomen gekapt waardoor het kasteelbos meer een parkachtige uitstraling kreeg. Met als gevolg dat er ook meer auto’s op de oprijlaan worden geparkeerd. Zijn advies is: denk bij de inrichting van een recreatiegebied voortijdig na over de effecten die dat heeft op de toestroom van bezoekers.

Biodiversiteit en agrariërs
De melkveehouders en bollentelers in het gebied zijn op zoek naar balans tussen voldoende inkomsten en behoud van biodiversiteit. Daarvoor zagen de gesprekspartners van melkveehouder Arie van den Berg van Hoeve Ackerdijk in ieder geval twee oplossingen. Om de stap te kunnen nemen naar gebruik van minder of geen bestrijdingsmiddelen, moeten de kosten daarvoor omlaag. Als er tegelijk meer vraag ontstaat naar duurzame en – nu nog – duurdere producten, zou dat een belangrijke ontwikkeling zijn. Hij ziet in ieder geval grote betrokkenheid voor een nationaal park. “Je moet standvastig zijn maar wel luisteren naar alle argumenten en zinvolle overwegingen. Het moet een beetje in de harten indalen”, constateert hij na alle gesprekken.

De waarde van NPHD voor gemeenten in en rond het gebied kun je versterken door agrotoerisme te stimuleren, was een van de tips bij Jeroen Heemsbergen van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Daarmee help je de lokale economie en kun je ervoor zorgen dat toeristen zich over het gebied en daarbuiten verspreiden, denk aan ‘Kom in de kas’ in het Westland.

Gemeenten samen aan de slag
Om de biodiversiteit daadwerkelijk te verbeteren in een verstedelijkt gebied ontbreekt het aan bestuurlijke regie, werd aan tafel bij Reinder de Boer van gemeente Rijswijk geconstateerd. Rijk en Provincie zouden inhoudelijk en financieel moeten sturen, terwijl de gemeenten verantwoordelijk zijn voor de uitvoering. Dat laatste blijft nog te veel steken in beleid, werd opgemerkt. Bovendien corresponderen de bestuurslagen niet met de landschapsgrenzen, wat sturen en uitvoeren extra lastig maakt. Misschien past hier een soort ‘tussenschaal’, op het niveau van het voormalige Stadsgewest Haaglanden, werd geopperd.
Maar ook de grondeigenaren zelf kunnen van onderaf dingen gedaan krijgen. Men vond het tijd om van praten naar doen te gaan. De gesprekspartners stelden voor dat de stuurgroep van Nationaal Park Hollandse Duinen een advies opstelt om dit proces vlot te trekken.

Wat actie ook lastig maakt, klonk aan tafel bij Villa Ockenburg, zijn de soms tegengestelde belangen. Hoe kun je elkaar versterken en stappen vooruit zetten, zonder een budget waaruit je concrete projecten vanuit NPHD kunt betalen? Daardoor blijf je afhankelijk van verschillende partners. Uit deze discussie kwamen vier concrete adviezen voort: maak keuzes, focus op concrete zaken, communiceer vanuit een stevig fundament, en maak de fysieke projecten goed zichtbaar.
Dat actie soms toch eenvoudig te realiseren is, bleek aan tafel bij Bart van Engeldorp Gastelaars van Dunea. Zijn vraag was: wat kun jij zelf in jouw werk bijdragen aan grotere bekendheid van NPHD? Daaruit rolden concrete ideeën, van een stukje natuur in Wassenaar verbinden aan NPHD, tot NPHD structureel noemen in de communicatie over groen/blauwe projecten van Holland Rijnland. Ook bij partners intern blijkt nog veel te winnen qua bekendheid, constateert hij. Daarbij kan een modulair kennismakingsprogramma voor collega’s helpen, inclusief het bestaande filmpje.

Brede welvaart
Na een korte pauze waarin druk werd doorgepraat, deelden twee interessante sprekers hun visie en lessen voor NPHD. Harry Wientjens, voorzitter Economic Board The Hague en directeur coöperatieve Rabobank Regio Den Haag, brak een lans voor het doorbreken van bestuurlijke barrières. Focus niet op financiële kosten maar kijk juist naar wat natuur oplevert, was de kern van zijn betoog. De opbrengst van brede welvaart is te meten in zaken als gezondheid, sociale contacten en welzijn, zei hij. “Als je vanuit brede welvaart naar het gebied kijkt, heb je een gesprek dat boven de portefeuilles van politici uitstijgt en spreek je andere potjes aan. Mijn oproep is om als een dappere dodo te blijven verbinden.”

Grensoverstijgend
Danielle de Nie, directeur van Stichting Wij.land, wil ook grenzen slechten. Samen met boeren en natuurbeheerders werkt haar stichting aan een toekomstbestendig landschap met als basis een gezonde bodem. “We hebben boeren heel hard nodig voor het behoud van het landelijk gebied en ook voor het werken met de natuur. We proberen de verbinding te leggen tussen stad en platteland, tussen platteland en de natuur. Ons belangrijkste doel is die gecombineerde zone, die we zo hard nodig hebben maar die eigenlijk ontbreekt. We moeten over die grenzen heen gaan samenwerken.

Grensoverstijgend, dat is NPHD, blijkt uit al deze gesprekken. Wat deze middag duidelijk maakte is dat onze partners de wens delen om over bestaande muren heen te kijken zodat een groter doel bereikbaar wordt. Wij gaan na deze geslaagde middag met extra energie aan de slag voor een robuuste natuur in dit gebied, samen met onze partners. Met het gevoel dat Lila aan het begin zo mooi vormgaf:

“Stad en natuur, in een eeuwige dans
Door verbinding te leggen
Geven we de volgende generatie ook een kans”